Sommige mensen lukt het niet (meer) om goed voor zichzelf te zorgen. Zoals iemand met een verstandelijke beperking, een verslaving of dementie. Degene kan naast niet meer goed voor zichzelf zorgen, moeite hebben met het regelen van zijn of haar zaken. Het is dan niet meer verantwoord om degene te laten beslissen over financiële en persoonlijke zaken. In de meeste gevallen komt diegene dan onder curatele te staan.
In dit artikel delen we allerlei feiten over het begrip 'onder curatele' en wat het voor u betekent als u onder curatele staat.
Als een meerderjarige niet meer voor zichzelf op persoonlijk en financieel vlak kan zorgen, is het mogelijk om degene tegen zichzelf en anderen te beschermen. Dit betekent nog niet dat degene gelijk onder curatele komt te staan. Wanneer iemand alleen op financieel gebied moeite heeft om zijn of haar eigen zaken te regelen, is het mogelijk om degene onder bewind te stellen. Het beheer van het geld valt dan onder een bewindvoerder. Komt iemand er financieel zelf nog wel uit, maar lukt het niet om beslissingen te nemen voor persoonlijke zaken? Dan is mentorschap mogelijk. Degene krijgt dan hulp om verzorging, verpleging en medische behandelingen te regelen. Als iemand dit beide niet meer kan, kan men hem of haar onder curatele stellen. Dit gaat dus verder dan alleen mantelzorg of professionele zorg.
Onder curatele staan, is een maatregel met grote impact. Het heeft namelijk effect op veel zaken, zoals:
Degene die onder curatele is gesteld, ziet men als handelingsonbekwaam. Hierdoor moet de curator van degene beslissingen maken. Zo moet een curator op al deze bovenstaande zaken toestemming geven. De curator kan zelfs bepaalde aankopen terugdraaien, omdat ze onverantwoord zijn. Een curator is de wettelijke vertegenwoordiger van de betrokkene, maar heeft niet overal invloed op. Zo moet een gedwongen opname in het ziekenhuis of een verpleeghuis via de rechterlijke machtiging gaan. Meestal is iemand van de familie de curator. Als geen naasten van de betrokkene zijn die deze functie kan uitvoeren, zijn er professionele curators die deze taak op zich nemen.
Een curator heeft de taak om voor elke beslissing en handeling toestemming te geven. Wel kan degene die onder curatele staat leefgeld krijgen van de curator, zodat hij of zij hier zelfstandig beslissingen over kan maken. Een curator maakt beslissingen op het gebied van geld en goederen. Maar ook op het gebied van verpleging, verzorging, begeleiding en behandeling.
De curator krijgt een beloning voor zijn taken. Deze vergoeding is bepaald door de kantonrechter. Zo heeft de curator recht op 5% van de netto-opbrengst van alles wat er onder de curatele valt. Hier zit wel een maximumbedrag aan gekoppeld.
Iemand kan niet zomaar onder curatele komen te staan. Hiervoor moet men een aanvraag indienen bij de kantonrechter. Dit kan de echtgenoot, geregistreerde partner, familie, voogd van de betrokkene of het openbaar ministerie doen. De betrokkene zelf kan ook een aanvraag indienen, maar dit komt niet vaak voor. Meestal vindt de zitting al binnen twee maanden plaats. De kantonrechter bepaalt, na het inwinnen van informatie over de situatie, of het nodig is dat degene onder curatele komt te staan. Direct wijst de kantonrechter een curator aan. Voor de zitting is geen advocaat nodig. Wel kost het verzoek van de ondercuratelestelling geld. Zo brengt de rechtbank de griffierkosten van 75 euro in rekening.
De ondercuratelestelling kan ook weer stoppen. Dit gebeurt als de betrokkene weer voor zichzelf kan zorgen (eventueel met de hulp van anderen), als de betrokkene overlijdt of de afgesproken periode die de rechter heeft vastgesteld voorbij is. De kantonrechter moet dan wel de beschermingsmaatregel stopzetten. Overlijdt de curator? Dan benoemt de kantonrechter een nieuwe curator.
Wil u liever niet dat de kantonrechten beslist wie uw zaken regelt als u dit niet zelf meer kunt? Regel dan op tijd al via de notaris een volmacht of een levenstestament. Hiermee kiest u zelf mensen uit die u vertrouwt om uw zaken te regelen. Ook legt u hierin uw persoonlijke wensen en keuzes al vast. Waardoor u nu al alles goed geregeld heeft voor later.